Każdy z nas zetknął się zapewne z programami graficznymi. Podczas zgłębiania tego obszernego tematu można natknąć się na frazy takie jak „obrazy rastrowe” czy „pliki w krzywych”. Co one oznaczają ? Jaki związek z nimi ma grafika rastrowa i wektorowa? Informacje te warto zyskać niezależnie czy jesteś aspirującym grafikiem, czy potrzebne są do wykonania nadruku. Dowiedz się od podstaw, czym te rodzaje grafik się różnią, jakich programów do ich obróbki używać oraz jakie mają wady, a jakie zalety.

Grafika rastrowa

Grafika rastrowa znana jest także jako bitmapa lub raster. To rodzaj dwuwymiarowej grafiki komputerowej. W grafice rastrowej obraz, który widać na ekranie, powstaje dzięki siatce punktów nazywanych pikselami. Są one ułożone obok siebie. Każdy ma własny kolor, niezależny od innych. Cały powstały obraz składa się z tysięcy takich punktów w oddaleniu.

Niektóre cechy grafiki rastrowej potrafią być problematyczne. Im większe są obrazy rastrowe, tym więcej miejsca one zajmują i tym więcej mają pikseli. W celu zmniejszenia wagi pliku poddaje się go kompresji. Niestety, często jest ona stratna i prowadzi do utraty jakości poprzez redukcję pikseli.

Pliki rastrowe znajdą zastosowanie w fotografii. W nich najlepiej jest zapisywać bardzo realistyczne obrazy czy zdjęcia. Najlepiej oddają przejścia kolorystyczne i barwy. Ten rodzaj grafiki pozwala na jak najdokładniejsze odwzorowanie rzeczywistości. Będzie wykorzystywany do robienia ulotek, ilustracji, wizytówek czy plakatów.

Wady i zalety

Rastrowi nie można odmówić posiadania wielu zalet:

pozwala ona na korzystanie z pełni kolorów na obrazie,
daje dostęp do większej ilości odcieni, niż w przypadku grafiki wektorowej,
kolory na zdjęciu będą wyglądać tak, jak w rzeczywistości,
pliki rastrowe są także łatwe w obróbce.

Grafika bitmapowa nie zawsze jednak się sprawdzi. Oto jej wady:

niska jakość przy zbliżeniach,
ciężko będzie powiększyć zdjęcie – nie zachowa ono swojej oryginalnej jakości, będzie rozmazane i rozpikselizowane,
obrazy mają duże rozmiary, aby je przechowywać należy mieć dużo pamięci na urządzeniu,
przy próbie wysłania plików pocztą mogą pojawić się problemy z powodu wielkości, ciężko znaleźć inny popularny sposób przesyłania.

Najpopularniejsze formaty

Grafika rastrowa jest powszechnie wykorzystywana. Można ją odnaleźć często na stronach internetowych. Wykorzystywana jest do zapisywania zdjęć i obrazów. Jakie są najczęściej wykorzystywane do tego formaty? Zazwyczaj używa się: JPG, PNG, GIF, a czasem także TIFF i PSD.

Programy do obróbki grafiki rastrowej

Najpopularniejszymi programami służącymi do obróbki grafiki rastrowej są: GIMP, Adobe Photoshop, czy mniej zaawansowany Microsoft Paint dołączony do każego komputera z Windowsem. Z innych, nieco mniej znanych opcji można wymienić: Adobe Photoshop Lightroom, Kritę czy MyPaint.

Grafika wektorowa

Grafika wektorowa, nazywana też obiektową, jest drugim podstawowym rodzajem grafiki komputerowej. Składa się ona z linii, krzywych i punktów mających swoje miejsce w układzie współrzędnych. Może stosować także kształty takie jak okręgi czy elipsy – są one nazywane prymitywami. Figury geometryczne są zapełniane kolorami, co powoduje powstanie obrazu. Wszystko to bazowane jest na równaniach matematycznych. Cechy grafiki wektorowej są różnorodne i pozwalają na szeroki zakres działań.

Grafika wektorowa jest grafiką skalowaną. Oznacza to, że w przeciwieństwie do bitmapowej, można ją dowolnie powiększać lub pomniejszać bez utraty jakości. Sama jakość obrazu wektorowego zależna jest tylko od dokładności opisu za pomocą prymitywów – im jest ich więcej, tym obraz będzie dokładniejszy.

W przypadku pliku obiektowego istnieją także większe możliwości w przekształceniach. Można go obracać, przesuwać, rozciągać czy zastosować odbicie lustrzane bez start na jakości. Dla porównania, obraz rastrowy może zostać zniekształcony przy obrocie.

Grafika wektorowa okazuje się być szczególnie przydatna, gdy wysyła się logo do druku czy szablon do umieszczenia na ubraniu. Można spotkać się wtedy z poleceniem, aby wysłać pliki w krzywych czy wektorach. Co to właściwie oznacza? Wektory, czyli krzywe, pozwalają na przesuwanie elementów pliku względem siebie, ich skalowanie, zmienianie wielkości. To pozwala na optymalne dostosowanie parametrów do druku. W przypadku grafiki rastrowej trzeba liczyć się z możliwością utraty jakości, spikselizowania czy źle dobranych proporcji – grafika bitmapowa jest „sklejona”, nie da się przesunąć jej elementów.

Wady i zalety

Grafika rastrowa daje wiele możliwości. Posiada dużą ilość zalet:

rozmiary plików z grafiką niefotorealistyczną są mniejsze niż w przypadku plików rastrowych,
obrazy mogą być niemal dowolnie modyfikowane, skalowane,
istnieje opcja konwersji do grafiki rastrowej.

Wektory nie zawsze będą idealną opcją. Do wad tego rodzaju grafik zalicza się:

duża ilość zajmowanego miejsca w przypadku bardzo realistycznych obrazów,
brak zapewnionej szczegółowości jak w przypadku grafiki rastrowej.

Popularne formaty plików

Do najpopularniejszych formatów plików do zapisywania grafiki wektorowej zalicza się: SVG, PDF, AI, EPS.

Programy do obróbki

Pliki wektorowe można obrabiać za pomocą programów takich jak: Adobe Illustrator, Inkscape, 3D Studio Max czy CorelDRAW. Większość z nich pozwala na tworzenie i edycję grafiki z możliwością pracy na warstwach.

Drukarnie cyfrowe zalecają stosowanie grafiki wektorowej, bo daje ona możliwość skalowania.

Jak zamienić grafikę wektorową w grafikę rastrową?

Zamiana grafiki wektorowej na rastrową niż w na odwrót. Aby wykonać tę operację, potrzebne jest odpowiednie oprogramowanie. Może być to Adobe Ilustrator, GIMP czy AlphaCAM.

Po zaimportowaniu danej grafiki zazwyczaj dokonuje się automatyczna wektoryzacja. Jest też opcja obrysowywania obrazka ręcznie – zapewni ona większą dokładność niż zautomatyzowany proces. Kroki do podjęcia zamiany grafiki wektorowej na rastrową nie są skomplikowane, jednak będą różnić się w zależności od programu, z którego korzystamy. Dlatego ważny jest wcześniejszy wybór oprogramowania, a dopiero późniejsze szukanie instrukcji.

Grafika rastrowa czy wektorowa – co wybrać – co jest lepsze?

Ciężko jest jednoznacznie wskazać, który rodzaj grafiki jest tym lepszym. Będzie to kwestia indywidualna, uzależniona od potrzeb.

Przy tworzeniu czcionek, ikon, logotypów zdecydowanie lepszym wyborem będzie grafika wektorowa. Pozwoli na dowolne skalowanie i edytowanie pliku, nie zajmując przy tym dużej ilości pamięci.

Jeśli zaś kluczowe jest zachowanie nasyconych barw i pełni kolorów, lepiej sprawdzi się grafika rastrowa. To idealne rozwiązanie przy zapisywaniu fotografii, ilustracji czy plakatów. Pomimo ograniczeń z powiększaniem obrazu, grafika bitmapowa będzie łatwa w obróbce i powoli na edytowanie nasycenia czy rozjaśnienia.

Świadomość korzyści płynących z grafiki rastrowej i wektorowej pozwoli na dostosowanie ich w zależności od sytuacji. Od teraz nie będzie problemem dobranie odpowiedniego rodzaju do zapisywania zdjęcia czy loga. Znajomość odpowiednich rozszerzeń i programów dodatkowo uskuteczni działania – nie trzeba będzie spędzać wielu godzin w Internecie, szukając odpowiednich narzędzi. Choć istnieją różnice między grafiką rastrową a wektorową, obie są potrzebne. Jedynie korzystanie z obu rodzajów pozwoli na najefektywniejsze projektowanie materiałów.